Đến với vùng đất Quảng Ngãi, bạn sẽ không thể bỏ qua đặc sản Tỏi tại nơi đây. Lý Sơn là nơi bắt đầu cội nguồn của dòng tỏi đặc biệt này. Với những công dụng tuyệt vời mà dòng tỏi này mang lại thì danh hiệu “vua” của các loại tỏi là rất xứng đáng. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay thông qua bài viết dưới đây nhé!
Giới thiệu Tỏi Lý Sơn
Có lẽ không có một sản vật nào ở huyện đảo Lý Sơn có thể thay thế cho cây tỏi để đại diện cho hình ảnh người dân Lý Sơn. Không cần phải qua chế biến bản thân cây tỏi Lý Sơn vẫn mang những nét đặc trưng riêng biệt không pha lẫn với bất kỳ giống tỏi nào khác trên thế giới . Vậy điều gì đã tạo nên một đặc sản mang nét đặc trưng riêng biệt cho cây tỏi ở Lý Sơn như vậy?
Chỉ được trồng tại đảo Lý Sơn, một huyện đảo nằm ở miền trung thuộc tỉnh Quảng Ngãi. Với đặc điểm địa hình và thổ nhưỡng được hình thành từ dung nham của những miệng núi lửa phun trào cách đây hàng triệu năm. Tự nhiên đã ban tặng cho mảnh đất Lý Sơn một cảnh quang kỳ thú cùng với điều kiện tự nhiên, khí hậu và thổ nhưỡng đặc trưng riêng biệt nên cây tỏi được trồng ở Lý Sơn có mùi hương và vị cay nồng tinh túy đặc trưng so với các loại tỏi khác. Nghề trồng tỏi được xem là nghề chính của người dân Lý Sơn bên cạnh nghề biển.
Hiện nay, tỏi Lý Sơn đã trở thành đặc sản nổi tiếng đã trở thành thương hiệu và nhãn hiệu của vùng (tỏi Lý Sơn đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp chứng nhận số 19213/QĐ-SHTT ngày 10/12/2007 và cuối tháng 3/2009). Do sự khác biệt về thổ nhưỡng và kinh nghiệm canh tác truyền thống (sỏi núi Thới Lới và cát biển được phủ lên mặt ruộng mỗi mùa canh tác mới) của người dân địa phương nên tỏi Lý Sơn có hương vị đặc biệt. Đặc trưng nhất là chúng có vị cay dịu chứ không cay nồng như tỏi khác.
Phân loại
Tỏi thường: Đây là loại tỏi thông dụng nhất và được khách du lịch rất ưa chuộng. Củ tỏi thường này có kích thước không quá to, vừa và nhỏ. Mỗi tép nhỏ màu trắng bằng một hạt đậu nên rất nhiều tép trong 1 củ tỏi so với các loại tỏi ở vùng khác. Ngoài ra, khi sờ vào bạn sẽ thấy củ tỏi khá chắc chắn và rất dễ bóc.
Tỏi cô đơn: Nghe cái tên chắc hẳn bạn cũng có thắc mắc tại sao nó lại có tên là “cô đơn” đúng không? Sở dĩ là vì trong củ tỏi nó chỉ có 1 tép và chúng bị đột biến trong quá trình sinh trưởng, phát triển. Hiện nay tại đảo Lý Sơn loại tỏi này rất hiếm và dường như không còn được bán nữa. Tuy nhiên, tỏi “mồ côi” này mang trên mình khá nhiều dược chất vì chúng chỉ tập trung vào 1 tép tỏi. Do đó, khi đến đây, bạn rất khó tìm được nó vì cả năm mới có 1 tấn tỏi được trồng thôi.
Tỏi 3 tép: Không như các loại tỏi khác, tỏi 3 tép Lý Sơn được lên men trong thời gian 30-45 ngày. Cũng giống như tỏi đen 1 tép (tỏi cô đơn) tỏi 3 tép này củ nhỏ và có khoảng 3-5 tép. Ưu điểm lớn của loại tỏi này là không có tép lõi nhỏ bên trong nên dễ thuận tiện bóc vỏ và hiệu quả hơn tỏi nhiều tép. So với tỏi 1 tép, giá của tỏi này rẻ hơn, và chúng bảo quản lâu hơn. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng tỏi này dùng để ngâm rượu uống rất ngon, tuy nhiên nó cũng khá hiếm tại Đảo Lý Sơn.
Sự khác biệt của tỏi Lý Sơn
Năm 2017, tỏi Lý Sơn đã được góp mặt vào 10 đặc sản hàng đầu Việt Nam. Cũng vì thế mà cuộc sống của người dân huyện Đảo Lý Sơn đã tốt lên rất nhiều, nên tỏi cô đơn mới được xem như “vàng trắng” của họ.
Tỏi cô đơn Lý Sơn có nhiều điểm rất riêng biệt như: tỏi có màu trắng như đá vôi, cùi có màu xanh ngà, có vị cay, ngọt nhẹ và mùi thơm rất dễ chịu. So với loại tỏi nhiều tép tỏi cô đơn Lý Sơn hiếm hơn nên giá thành tương đối cao, có lúc lên đến 2 triệu/kg.
Tỏi cô đơn Lý Sơn được trồng trên vùng đất sinh ra từ miệng núi lửa phun trào. Cùng đó là sự bồi đắp của cát biển nên hương vị khá đặc trưng mà tỏi những nơi khác không có được. Chính vì điều này, ngày càng nhiều du khách chọn mua tỏi Lý Sơn để về làm quà và sử dụng.
Nhiều du khách chọn mua tỏi Lý Sơn thắc mắc, vì sao đặc sản Quảng Ngãi này lại có giá cao đến vậy?
Giá tỏi cô đơn có lúc lên đến 2 triệu/kg bởi loại tỏi này khá hiếm và được trồng trên thổ nhưỡng đặc biệt. Không chỉ nổi bật về hương vị, mà tất cả dinh dưỡng đều tập trung trong tép tỏi này nên giá của chúng cao hơn so với tỏi thông thường.
Tỏi cô đơn có chứa 0.1-0.36% tinh dầu, nhiều vitamin và khoáng chất, đặc biệt là Selen nen đặc biệt tốt cho sức khỏe người dùng. Cũng vì thế, loại tỏi này thường sẽ được sử dụng để làm tỏi đen – Sản phẩm được sử dụng để điều trị một số bệnh lý hiện nay như: chống ung thư, tiêu viêm, giảm huyết áp, chống tắc nghẽn mạch máu,…
Công dụng của tỏi Lý Sơn
Tỏi Lý Sơn nổi tiếng tốt cho sức khỏe bởi chứa nhiều dinh dưỡng quan trọng như flavonoid, oligosaccharides, axit amin, lưu huỳnh và allicin (hợp chất kháng sinh tự nhiên rất mạnh). Bên cạnh đó, tỏi Lý Sơn còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất, đặc biệt là selen giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch. Tỏi Lý Sơn thường được dùng làm gia vị chế biến thức ăn và làm được các bài thuốc dân gian, giúp phòng ngừa các bệnh phổ biến.
Những công dụng nổi bật của tỏi Lý Sơn bao gồm:
Kháng khuẩn
Vì chứa chất kháng sinh tự nhiên cao nên tinh dầu tỏi hay các dung dịch ngâm tỏi đều có tác dụng kháng khuẩn và ức chế vi khuẩn hiệu quả. Đặc biệt, tỏi Lý Sơn còn có khả năng ngăn ngừa sự phát triển của nấm trên cơ thể.
Phòng ngừa cảm cúm
Tỏi Lý Sơn có các thành phần giúp cơ thể được tăng cường miễn dịch. Được biết, sử dụng tỏi hàng ngày giúp làm giảm số lần cảm lạnh, cảm cúm lên đến hơn 60%. Ngoài ra, những người dùng tỏi sẽ giảm được các triệu chứng của cảm cúm từ 5 ngày xuống còn 1,5 ngày.
Giúp hạ huyết áp
Tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh về tim mạch. Theo các nhà nghiên cứu, tỏi có các thành phần giúp giảm huyết áp đáng kể ở người bị cao huyết áp. Trong đó 600 – 1.500 mg chiết xuất tỏi có hiệu quả tương đương thuốc Atenolol trong việc giảm huyết áp khi dùng trong 24 tuần.
Chống oxy hóa
Trong tỏi chứa rất nhiều thành phần giúp chống oxy hóa, giúp cơ thể bảo vệ lại tác hại của quá trình oxy hóa. Đồng thời, tỏi cũng giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về não phổ biến như chứng sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer.
Loại trừ độc tố kim loại nặng
Các hợp chất lưu huỳnh có trong tỏi giúp bảo vệ và chống lại các tổn thương cơ thể do nhiễm độc kim loại nặng.
Yếu tố chọn tỏi chất lượng
Để mua tỏi Lý Sơn đúng chất lượng bạn có thể dựa vào các tiêu chí như: trọng lượng, chiều cao và đường kính. Cụ thể như sau:
- Trọng lượng tỏi cô đơn: giao động từ 0,4-4,3 gam/củ
- Chiều cao: giao động từ 16-28 mm/ củ
- Đường kính: giao động từ 6,5-19mm/củ
Ngoài ra, các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng tỏi Lý Sơn như:
- Độ ẩm của tỏi Lý Sơn: 57,71-69,31%
- Hàm lượng tro: 1,41-2,70%
- Hàm lượng các hợp chất photpho hữu cơ: 0,14-0,22%
- Hàm lượng dịch chiết tan trong nước lạnh: 54,96-84,35%
- Hàm lượng Allicin: 54,26-133,10mg/kg
- Hàm lượng Kali: 348,0-371,0 mg/100g
Tỏi cô đơn là một đặc sản Quảng Ngãi nên sẽ có khá nhiều địa điểm chào bán sản phẩm này. Điều đó cũng khiến một số gian thương trà trộn hàng kém chất lượng mang nhãn mác tỏi cô đơn Lý Sơn để bạn. Chính vì thế, khi mua tỏi Lý Sơn bạn cần tìm hiểu địa điểm bán một cách cẩn trọng. Ông bà ta có câu “tiền nào của nấy” nên những hàng chào bán quá rẻ so với thị trường thì bạn cũng nên cân nhắc khi mua.
